Φέτος συμπληρώνονται πενήντα χρόνια από τον θάνατο του Νίκου Καζαντζάκη. Ως μυθιστοριογράφος, ο Καζαντζάκης γνώρισε τεράστια επιτυχία τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Ταυτοχρόνως, όμως, δέχτηκε πολύ σοβαρές επικρίσεις για το πομπώδες γλωσσικό του ύφος και για τους επικούς του χαρακτήρες, που θεωρήθηκαν μονοκόμματοι και διδακτικοί. Πώς, άραγε, διαβάζουν τον Καζαντζάκη σήμερα οι νεώτεροι, αλλά και οι παλαιότεροι και κατά πόσο πιστεύουν ότι εξακολουθεί να παραμένει ζωντανή η πεζογραφία του;
Βαγγέλης Χατζηβασιλείου
Βιβλιοθήκη της "Ελευθεροτυπίας" 
Συχνά τον διαβάζω ως ποιητή, ακόμα και στην πεζογραφία του…
Σχόλιο από ioeu — 11 Μαΐου, 2007 @ 9:20 πμ |
Με κουράζει το πομπώδες ύφος, οι ετερόκλητες ιδέες του. Η αφηγηματικότητά του, όμως, αξεπέραστη. Στήνει κόσμους. Προτιμώ βέβαια τα ταξιδιωτικά του.
Σχόλιο από pim — 11 Μαΐου, 2007 @ 12:44 μμ |
Ο Καζαντζάκης ειναι σαν το Ιταλικό power/epic metal(βλέπε Rapsody) πομπώδης, με πολλά στοιχεία και περίτεχνη «ενορχήστρωση» αλλά όμως καταντάει κουραστικός όσο «προχωράς» στις ιστορίες του ;-).Θεωρώ πολύ κάλα κάποια βιβλία του όπως «Ο Χριστός ξανασταυρώνεται» άλλα «Ο τελευταίος πειρασμός» με κούρασε απίστευτα.
Σχόλιο από matasignais — 12 Μαΐου, 2007 @ 3:30 μμ |
Μ’αρέσει πολύ ο Ν.Καζαντζάκης,αυτή η αντίφαση που βγαίνει από τα γραπτά του,ελεύθερος και ταυτόχρονα δέσμιος πολλών,ο ίδιος ο ανθρωπος τελικά…ι το»Αναφορά στο Γκρέκο» είναι αυτό που πρωτοδιάβασα και ακόμη αγαπώ
Σχόλιο από cook — 13 Μαΐου, 2007 @ 7:12 πμ |
Ούτε πομπώδη τον βρήκα ποτέ ούτε διδακτικό. Ακόμη, όταν ανοίγω τα βιβλία του μου θυμίζει τι σημαίνει λογοτεχνία, όταν το ξεχνάει η ανάγνωσή μου από την πληθώρα
Σχόλιο από scalidi — 14 Μαΐου, 2007 @ 10:22 πμ |
1. Ο Καζαντζάκης συγκροτήθηκε σταδιακά ο ίδιος από ιδέες αντιφατικές και στην εποχή του ήδη «παλιωμένες». Τη συγκρότηση αυτή την πέρασε στο έργο του με τρόπους και με γλώσσα που επίσης είχε εγκαταλείψει η σύγχρονή του λογοτεχνία. Ίσως ποτέ δεν ήταν «σύγχρονος», επί δεκαετίες πάντως δεν είναι στη μόδα. Κι όμως, ενώ πολλοί πεζογράφοι είναι σήμερα αδιάβαστοι (νομπελίστες, φημισμένοι παλιοί, ευπώλητοι σημερινοί), ο Kαζαντζάκης ανανεώνει σταθερά το κοινό του, έστω μικρό. Πενήντα χρόνια μετά εξακολουθεί να διαβάζεται. Όχι τόσο από διαμορφωμένους (παραμορφωμένους;) αναγνώστες, αλλά περισσότερο από ανθρώπους που δεν άνοιξαν και δεν θα ανοίξουν πολλή λογοτεχνία στη ζωή τους. Έτσι επηρεάζει ένα κοινωνικό υπόστρωμα ποικίλο στη σύστασή του, μάλλον νεανικό και μάλιστα διάσπαρτο σε όλη την Ελλάδα, κατεξοχήν στην περιφέρεια. Δημιουργεί νέους αναγνώστες, ίσως και επίδοξους λογοτέχνες. Κι όσοι διαβάσουν την πεζογραφία του, είτε στη συνέχεια διευρύνουν τις αναγνώσεις τους είτε όχι, συνήθως δεν τον αποκηρύσσουν. Πιθανόν να δυσανασχετούν όταν τον ξαναδιαβάσουν, αλλά δεν παύουν να τον αγαπούν.
2. Δεν γνωρίζω να υπάρχει μελέτη που να ασχολείται διεξοδικά με το πώς είναι φτιαγμένα τα μυθιστορήματά του, ποιές τεχνικές ευνοεί, από πού τελικά προέρχεται η έλξη που ασκεί. Γιατί ο Καζαντζάκης μαγνητίζει τον αναγνώστη, κι ας τον κάνει να βαρυγκομεί πολλές στιγμές. (Κάποιος μου έλεγε για τον έντονο μαγνητισμό που συμπτωματικά του ασκούν κάποια «Κ» -Καζαντζάκης, Καβάφης, Κάφκα, Καμύ. Συμπτωματικά. Μα είναι τόσο ανόμοιοι στο βάθος;) Ο Κ. δεν ανήκε στην εποχή του, γι’ αυτό ίσως ανήκει σε πολλές. Σε κερδίζει κυρίως με το πάθος του και με την άγρυπνη, σε εγρήγορση συνείδησή του. Όσες ενστάσεις κι αν γεννά (αισθητικές κι ιδεολογικές, δεν τις επαναλαμβάνω, άλλωστε αυθόρμητα τις εντοπίζουμε), εξακολουθεί να διαβάζεται, γιατί τέρπει τον αναγνώστη και ταυτόχρονα τον αφυπνίζει, δηλαδή του κεντρίζει την πνευματική εγρήγορση.
3. Δεν μιλώ για την Οδύσσεια, την Ασκητική, τα θεατρικά, τα ταξιδιωτικά του, καθώς σε αυτά λειτουργούν κι άλλες παράμετροι, οι όροι αλλάζουν. Μιλώ για την μυθοπλαστική πεζογραφία του, με την οποία πρέπει να ομολογήσω πως δυσφορώ συχνά. Όπως δυσφορώ π.χ. και με τον Τολστόι του Πόλεμος και Ειρήνη, με τον Οδυσσέα του Τζόις, με την Αναζήτηση του Χαμένου Χρόνου. Αγανακτώ και τείνω να πηδήξω σελίδες και τους παρατώ. Αλλά ξανάρχομαι. Και τους τέσσερις θα τους περιλάμβανα στον Κανόνα (κι όχι επειδή το κάνει ο Χ. Μπλουμ.)
Σχόλιο από Στ. Λαφοπάτης — 1 Ιουνίου, 2007 @ 5:49 πμ |
Εξαιρετική η τοποθέτηση του Στ. Λαφοπάτη. Όχι μονάχα συμφωνώ, αλλά αισθάνομαι ότι μου ανοίγει δρόμους. Ιδίως αυτή η τελευταία του παρατήρηση για την παράξενη αμφιθυμία του αναγνώστη μεταξύ δυσφορίας και σαγήνης, που μας καταλαμβάνει πάντα μπροστά σε μερικά από τα πιο σπουδαία (και πιο δύστροπα) κλασικά έργα…
Σχόλιο από Matina Irioti — 1 Ιουνίου, 2007 @ 11:04 πμ |
Ο Καζαντζάκης είτε αρέσει είτε δεν αρέσει άνοιξε τον δρόμο της νεότερης ελληνικής λογοτεχνίας στο παγκόσμιο κοινό.Χωρίς αυτόν ίσως δεν φτάναμε ακόμα και στα δυο Νόμπελ Λογοτεχνίας(Σεφέρης,Ελύτης).Μπορεί να έχουμε αντιρρήσεις για την γλώσσα που χρησιμοποιεί,
αλλά τι θα ήταν ο Καζαντζάκης χωρίς την γλώσσα του και τι θα ήταν τα γραπτά του χωρίς τις ιδέες του. Αυτές τον χαρακτήριζαν σαν δημιουργό.
Σχόλιο από δ.αρβανιτάκης — 1 Ιουνίου, 2007 @ 4:29 μμ |
Στις μέρες μας κρατάμε ζωντανή τη μνήμη του Σεφέρη ή του Εμπειρίκου (για παράδειγμα) και καλά κάνουμε. Ο Καζαντζάκης όμως είναι ένας ΜΕΓΑΛΟΣ ΑΔΙΚΗΜΕΝΟΣ. Ξεχασμένος ακόμη κι απ’ αυτούς που μπήκαν στα βαθιά νερά της λογοτεχνίας επειδή κάποτε έτυχε να διαβάσουν το Ζορμπά, τον Καπετάν Μιχάλη, την Ασκητική. Φοβάμαι πως για κάποιους είναι αφόρητος ο συνδυασμός να είναι τόσο Έλληνας (ο Καζαντζάκης)και ταυτόχρονα τόσο οικουμενικός. Είμαι δε σίγουρος πως αν ήταν Γάλλος ή Αμερικάνος (ή…ή…ή…) εδώ στη χώρα μας θα τον διαβάζαμε με φανατισμό περίσσιο και θα τον υπερασπιζόμασταν με κάθε τρόπο.
Σχόλιο από Enter — 11 Ιουνίου, 2007 @ 8:16 πμ |
Βρίσκω πολύ διεισδυτική και ταυτοχρόνως εξαιρετικά νηφάλια την τοποθέτηση του κ. Λαφοπάτη, που μας δίνει μια πολύ καλή ερμηνεία της διαρκούς απήχησης του Καζαντζάκη στο μεγάλο κοινό ενώ δεν παραλείπει να μας εξηγήσει το ουσιαστικότερο: ότι ο Καζαντζάκης ήταν πάντα «παλιός». Όσοι τύχει να ξεφυλλίσουν το αφιέρωμα του περιοδικού «Το Δέντρο» στον Καζαντζάκη (κυκλοφόρησε πριν από μερικές ημέρες) ας δουν τα άρθρα των Άρη Μπερλή και Δημήτρη Δημηρούλη, τα οποία αναφέρονται στο πώς ακριβώς ο Καζαντζάκης δεν κατόρθωσε ποτέ να ενστερνιστεί τον μοντερνισμό.
Σχόλιο από Βαγέλης Χατζηβασιλείου — 11 Ιουνίου, 2007 @ 12:40 μμ |